Valide-i Atik Hamamı

Valide-i Atik Külliyesi içerisinde, Eski Toptaşı Caddesi üzerinde yer alan Valide-i Atik Hamamı, Sultan II. Selim’in eşi ve Sultan III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan tarafından 1577–1583 yılları arasında Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Bazı kaynaklarda ise yapının, Sinan’ın kalfası Davud Ağa tarafından inşa edildiği belirtilmektedir.

Osmanlı klasik dönem hamam mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyan yapı, uzun yıllar boyunca farklı işlevlerle kullanılmıştır. 20. yüzyılda marangoz atölyesi olarak hizmet veren hamam, 1977 yılında ticari kullanıma dönük bir restorasyon projesine dahil edilmiş, ancak bu proje büyük oranda tamamlanamamıştır. Bu süreçte ahşap soyunmalık bölümü ve çatı feneri betonarme sistemle yeniden inşa edilmiş, ayrıca yapı önüne dükkân işlevli eklentiler yapılmıştır.

1985 yılında başlatılan yeni bir restorasyonla hamamın özgün işlevine kavuşturulması hedeflenmiş, ancak yapılan bazı müdahaleler mimari bütünlüğe zarar vermiştir. Özellikle sıcaklık bölümünün üzeri fil gözleri yerine kurşunla kaplanmış, soyunmalıklar ise betonarme olarak iki katlı inşa edilmiştir. Geniş ve ışıklı bir kubbeyle örtülü sıcaklık kısmı dört halvet, üç eyvan ve ortadaki sekizgen göbek taşı ile klasik düzeni korumaktadır. Kadınlar kısmının sıcaklık duvarları ise mozaikle kaplanarak yenilenmiştir.

Günümüzde hâlâ kullanımda olan yapı, halk arasında Toptaşı Hamamı, Valide Sultan Hamamı ve Orta Valide Hamamı adlarıyla da bilinmektedir.