Topkapı Sarayı Mutfakları

Topkapı Sarayı, İstanbul Yarımadası’nın en önemli yapılarından biri olup Osmanlı hanedanının simgesi olarak dört ana avlu etrafında şekillenmiştir. İkinci avluda yer alan Matbah-ı Amire olarak adlandırılan mutfaklar, 1574’teki yangın sonrası Mimar Sinan tarafından yeniden inşa edilmiştir. Sarayda padişah, valide sultan, kızlarağası, hasekiler, cariyeler ve diğer hizmetlilere ait ayrı mutfak bölümleri bulunuyordu. Helvahane, şerbethane, aşçılar mescidi, yağhane ve kiler gibi farklı alanlarla donatılmış bu mutfaklar, dönemin karmaşık saray yemek organizasyonunu yansıtır.

Günde ortalama üç bin kişiye yemek hazırlayan Topkapı Sarayı mutfakları, sadece saray mensuplarına değil, maaşlarını almaya gelen askerlere ve çevrede yaşayan fakirlere de yemek verirdi. Bu mutfaklar, ikinci avlunun yanındaki uzun iç avlu boyunca on modüler üniteden oluşur; her birimde kubbeli geniş odalar ve yüksek tonozlarla örtülü hacimler yer alır. Bazı üniteler, Sinan’ın döneminden sonra yapıya eklenmiştir.

Topkapı Sarayı mutfakları, Osmanlı saray yaşamının önemli bir parçası olarak, mimari açıdan da endüstriyel yapı kurgusunun erken örneklerinden biridir. Günümüzde, bu yapı saray yemek kültürünü tanıtan bir müze ve arşiv olarak işlev görmektedir.