Mihrimah Sultan Külliyesi

Edirnekapı’daki Mihrimah Sultan Külliyesi, İstanbul’un altıncı tepesinde, tarihi yarımadanın siluetine hâkim bir konumda yer alır. Mimar Sinan tarafından, Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan için inşa edilen külliyenin kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, 1562-1566 yılları arasında tamamlandığı kabul edilir. Kara surları yanında, Osmanlı’nın batıya yaptığı sefer güzergâhı üzerinde bulunan külliye; cami, medrese, çifte hamam, çarşı, sıbyan mektebi, türbe ve çeşmeden oluşmaktadır.

Külliyenin merkezini oluşturan cami, dört büyük payeye oturan merkezi kubbesiyle dikkat çeker. Bol pencereli yapısı sayesinde mekânda güçlü bir ışık etkisi oluşturulmuştur. Edirnekapı’daki cami, Üsküdar’daki benzerinden farklı olarak tek minarelidir ve mevcut minare geç dönemde yenilenmiştir. Medrese camiyle aynı avluda konumlanmış, ancak dershanesi bulunmamaktadır; caminin dershane olarak kullanıldığı düşünülmektedir.

Caminin yanında yer alan sıbyan mektebi ve türbe birlikte planlanmıştır. Mektep, ortada kubbe, yanlarda tonozla örtülü üç bölümden oluşur. Türbede Mihrimah Sultan’ın damadı Ahmed Paşa ve ailesi gömülüdür. Türbe ve mektebin çevresindeki hazirede, Hilye-i Hâkânî yazarı Divan şairi Hâkânî Mehmed Bey’in kabri de yer alır.

Caminin güneyindeki çifte hamam, daha sonra inşa edilmiştir. Çıkışta yer alan çeşme ise 1729’da Cağalazâde İbrahim Bey tarafından yeniden yaptırılmıştır. 62 dükkândan oluşan külliye çarşısı zamanla yıkılmış; günümüze sadece birkaç dükkân ulaşmıştır.

Mihrimah Sultan Camii, Mimar Sinan’ın bir hanedan kadını için yaptığı en büyük ve yüksek kubbeli cami olmasıyla mimari açıdan büyük önem taşır.