Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi

Mihrimah Sultan Külliyesi, Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan tarafından 1543-1548 yılları arasında Mimar Sinan’a yaptırılmış olup, Sinan’ın Üsküdar’daki ilk eseridir. Boğaz’ın başlangıcında, kıyıya yakın bir set üzerinde konumlanan külliye; cami, medrese, imaret, tabhane, sıbyan mektebi, han ve çeşmeden oluşur. Zamanla iki türbe, çifte hamam, muvakkithane ve ahşap kasır da eklenmişse de günümüze sadece cami, medrese ve sıbyan mektebi ulaşabilmiştir.

İskele Camii olarak da bilinen cami, merkezi kubbe ve üç yarım kubbe ile örtülü harimden oluşur. Girişteki yarım kubbenin kaldırılması, Mimar Sinan’ın sonraki camilerinde geliştireceği mekân anlayışının ilk örneği olarak kabul edilir. Caminin avlusunda Mihrimah Sultan’ın çocuklarına ve Sadrazam İbrahim Edhem Paşa’ya ait iki türbe; haziresinde ise Rüstem Paşa’nın kardeşi Kaptan-ı Derya Sinan Paşa’ya ait olmak üzere klasik dönem mezar taşları bulunur.

Caminin doğusunda yer alan medrese, 1961’de sağlık merkezine dönüştürülürken özgün yapısını kaybetmiştir. Sıbyan mektebi ise kubbeli kışlık ve yazlık dershane ile açık bir eyvandan oluşur. Hayırseverliğiyle tanınan Mihrimah Sultan, Üsküdar’daki bu külliyeye ek olarak Edirnekapı’da da büyük bir külliye inşa ettirmiştir.