Kırkçeşme Su Yolu’nun önemli bir bileşeni olan Havz-ı Kebîr, suyun toplanıp İstanbul’a dağıtılmadan önce biriktirildiği büyük bir açık su deposudur. Günümüzde Alibeyköy Barajı havzası içinde yer alan yapı, Mimar Sinan’ın su mühendisliği alanındaki ustalığını yansıtan örneklerden biridir.

Yapı, 1583 yılında tamamlanmış olup yaklaşık 3.000 metrekarelik bir alana yayılır. Üstü açık, dikdörtgene yakın planlı bu büyük havuz, çevresini saran taş duvarlarla sınırlandırılmıştır. Yağışlı dönemlerde gelen fazla suyu toplayarak regülasyon sağlar; böylece suyun belli bir düzende iletilmesine imkân tanır.

Havz-ı Kebîr, sadece bir su biriktirme alanı değil; aynı zamanda suyun akışını düzenleyen sistemin kalbidir. Mimar Sinan burada, doğal eğimi ve debiyi dikkate alarak suyun hem güvenli hem de kontrollü biçimde kente ulaşmasını sağlamıştır.

Bugün aktif olarak kullanılmasa da, Havz-ı Kebîr su yolları tarihinin önemli bir parçası olarak ayakta kalmaya devam etmektedir. Yapı, klasik dönem Osmanlı mühendisliğinde planlama ve uygulama başarısının anlamlı bir temsilidir.